Programowanie PLC od podstaw – kurs dla automatyków i elektryków #3

W poprzednim artykule poznałeś/aś środowisko Cscape oraz nauczyłeś/aś się organizacji pracy podczas tworzenia projektów. Teraz czas na dalsze działania i naukę kolejnych podstaw niezbędnych do programowania sterowników Horner. Kolejnym ważnym dla Ciebie krokiem będzie przygotowanie listy zmiennych oraz nauka właściwego ich wykorzystania w programie sterującym. Umiejętność tę będziesz wykorzystywał w każdym tworzonym projekcie, dlatego zapraszamy do dalszej lektury!

Krok 1: Jakie typy zmiennych wykorzystywane są w środowisku Cscape?
Zmienna to podstawowy element programów sterujących w sterownikach PLC, posiadający cztery podstawowe atrybuty:

• unikalną nazwę (identyfikator, tag) – służy do identyfikowania zmiennej w programie,
• unikalny adres referencyjny – umożliwia dostęp do miejsca przechowywania zmiennej w wewnętrznej pamięci sterownika PLC,
• typ – określa rodzaj przechowywanych w niej danych oraz sposób reprezentacji jej wartości. W zależności od typu, zmienna przechowywana jest w określonym obszarze pamięci sterownika,
• bieżącą wartość – wartość zmiennej, która może być zmieniana oraz odczytywana w trakcie wykonywania programu.

W zależności od typu wartości, jakie zmienna może przyjmować, określany jest jej rodzaj. Sterowniki Horner pozwalają na obsługę następujących typów zmiennych:

• zmienne bitowe – służą do opisywania stanów, a ich wartości interpretowane są jako ciągi bitów (każdy bit może przyjmować wartość 0 lub 1),
• zmienne rejestrowe – służą do przechowywania wartości liczbowej (np. 123.5) i wykorzystywane do obsługi poszczególnych bloków funkcyjnych; pojedynczy rejestr jest 16-bitowy,
• zmienne string – przechowują kody znaków ASCII,

Krok 2: Jak zorganizowana jest pamięć w sterownikach Horner?
Zmienne wykorzystywane w programie mogą wykorzystywać poniższe obszary pamięci.

Krok 3: Jak zarządzać zmiennymi w oprogramowaniu Cscape?
Operacje na zmiennych takie jak dodawanie, usuwanie i edycja możliwe są po wybraniu opcji I/O Names, znajdującej się w oknie Project Navigator oprogramowania Cscape.

Nową zmienną dodasz, wybierając przycisk Add, a następnie uzupełniając parametry odnoszące się do jej adresu, typu i unikalnej nazwy. Opcjonalnie wykorzystując pole komentarza możesz podać informację, do czego wykorzystywana będzie tworzona zmienna.

Nowa zmienna pojawia się na liście dostępnych zmiennych w programie.

Programowanie w akcji!
Dodasz teraz zmienne, które wykorzystasz w programie.

W sposób zaprezentowany powyżej uzupełnij bazę kolejnymi zmiennymi.

Aby usunąć lub zmodyfikować zmienną, zaznacz konkretną pozycję na liście i wybierz przycisk Remove lub Edit.

Dodatkowo dostępna jest opcja Where, która poinformuje Cię, gdzie wybrana zmienna została wykorzystana w kodzie.

Środowisko Cscape daje możliwość importowania bazy zmiennych z arkusza kalkulacyjnego. W tym celu skopiuj przygotowany zestaw zmiennych przy użyciu schowka systemowego, a następnie wklej je do okna I/O Names, używając przycisku Paste.

Uwaga: Przy tworzeniu zestawu w arkuszu kalkulacyjnym zwróć uwagę, by pierwsza kolumna zawierała adres zmiennej, kolejna kolumna – liczbę bitów, a ostatnia kolumna – unikalną nazwę.

Możliwy jest także eksport zmiennych przy użyciu opcji Copy all. Następnie w arkuszu kalkulacyjnym wybierz polecenie Wklej. Na wyeksportowanych elementach możesz dalej pracować, dowolnie je edytując.

Teraz w arkuszu kalkulacyjnym przygotuj listę zmiennych z poniższej grafiki i wklej ją do bazy zmiennej w programie Cscape.

Dodawanie zmiennych możliwe jest również z poziomu programu sterującego.

W tym celu w projekcie utwórz pierwszy szczebel kodu. Z górnego paska wybierz ikonę styku i umieść ją na szarym tle. Obok umieść ikonę cewki.

Elementy drabinki będą omówione w dalszej części kursu, na razie wykorzystamy tylko te dwa na potrzebę stworzenia zmiennych.

Kolejno kliknij dwukrotnie na wybranym elemencie i w oknie edycyjnym podaj adres i nazwę zmiennej. Typ zmiennej konfigurowany jest automatycznie. Tak wprowadzone dane wystarczą do utworzenia nowej zmiennej w bazie programu.

Jest to bardzo szybkie rozwiązanie, jednak nie polecane do tworzenia dużego i złożonego zestawu zmiennych – nie daje ono pełnej kontroli i podglądu tworzonej bazy. Bardzo użyteczne okazuje się w przypadku tworzenia pojedynczych zmiennych pomocniczych.

Przypisywanie zmiennych z bazy do wybranych elementów drabinki realizowane jest tą samą drogą. W otwartym oknie, otwierającym się po kliknięciu w element, wpisujemy nazwę lub adres, pod którym znajduje się zmienna.

Na potrzeby tworzonego programu do styku normalnie otwartego przypisz zmienną programową o nazwie T_100ms i adresie %S004 (wystarczy w miejscu Address wpisać „s4"), natomiast do cewki przypisz zmienną o nazwie Impuls_100ms i adresie %M00001 (wystarczy w miejscu Address wpisać „m1").

Chcesz nauczyć się programować sterowniki PLC?

Wszystkie odcinki kursu, bezpłatne oprogramowanie oraz dodatkowe materiały znajdziesz na stronie: Kurs - programowanie PLC od podstaw

Sprawdź pozostałe bezpłatne kursy i poradniki na Poradniku Automatyka.