Od start-upu do globalnego gracza: 30 LAT COPA - DATA

W 1987 r. w umyśle młodego inżyniera zrodził się pomysł na zastąpienie mozolnego programowania; parametryzowaniem, z którego to powstało oprogramowanie zenon. W pełni otwarty i bezwarunkowo komunikatywny, bazujący na przydatności w przemyśle niż tylko na byciu dodatkiem bez interfejsu, zenon obejmuje wszystkie poziomy piramidy automatyzacji. 

Thomas i Alexander Punzenberger na początku działalności firmy COPA-DATA

Na przestrzeni ostatnich 30 lat, firma COPA-DATA urosła do rangi największego dostawcy rozwiązań w zakresie oprogramowania dla przemysłowej automatyzacji i przemysłu energetycznego. Właściciele grupy COPA-DATA, Thomas i Alexander Punzenberger, opisują historię kryjącą się za tym sukcesem.

W połowie lat 80. inżynier Thomas Punzenberger stworzył stanowiska testowe w BMW AG. Proces programowania, zawsze rozpoczynał od czystej kartki papieru, co w czasie późniejszym przełożyło się na pomysł stworzenia oprogramowania do oceny i zarządzania danymi operacyjnymi, które pozostawały niezmienione i mogły zostać zaadaptowane do różnych zadań za pomocą parametryzacji. Pomysł ten doprowadził w 1987 r. do założenia firmy COPA-DATA i rozwoju oprogramowania zenon.

Co takiego skłoniło 25-latka do opuszczenia bezpiecznej przystani jaką była korporacja i rzucenia się w niepewną toń samozatrudnienia?

THOMAS PUNZENBERGER: Bez wątpienia była to możliwość wdrożenia mojego pomysłu bez bycia zakutym w korporacyjne kajdany. Było jeszcze coś, co dawało mi poczucie bezpieczeństwa; to pewność, że mój pomysł jest dobry a oprogramowanie, bez wątpienia znajdzie uznanie wielu nabywców.

Jak wyglądały początki COPA-DATA? 

Panel z oprogramowaniem zenon, wersja 2.20.

THOMAS PUNZENBERGER: Zaraz po założeniu, firma miała swoją pierwszą „siedzibę" w małym mieszkaniu w Lehen, dzielnicy Salzburga. Jako że trzeba było mieć za co przeżyć, z początku zajmowaliśmy się programowaniem jako freelancerzy oraz sprzedażą komputerów PC. Minęły dwa lata od momentu powstania pomysłu do rozpoczęcia pisania nocami pierwszych linijek kodu programu. Mój brat Alexander towarzyszył mi od początku, od 1988 r., wnosząc do firmy i mojej perspektywy technicznej sposób myślenia tożsamy z komercyjną dystrybucją.

Co oznaczają nazwy COPA-DATA i zenon?

ALEXANDER PUNZENBERGER: COPA-DATA oznacza wspomaganą komputerowo automatyzację procesów i przetwarzanie danych (computer-aided process automation and data processing). Swego czasu natknąłem się na paradoksy greckiego filozofa Zenona z Elei. Twierdził, że egzystencja sama w sobie jest niepodzielna, wieczna i niezmienna, choć postrzeganie sugeruje co innego. Teza ta trafnie opisuje cele rozwojowe kompleksowego oprogramowania do zarządzania wszystkimi procesami produkcyjnymi, zarówno dyskretnymi jak i ciągłymi oraz ich wizualizacjami wykorzystując urządzenia zaczynając od wielkiego ekranu, a kończąc na smartfonie.

Jakie problemy pojawiały się na początku? 

Inżynier Thomas Punzenberger, Założyciel i Dyrektor Zarządzający, Inż. Punzenberger COPA-DATA GmbH: „COPA-DATA należy w całości do naszych rodzin. W ten sposób możemy działać szybko i niezależnie w kwestii tworzenia produktów i wprowadzania ich na rynek, dzięki czemu zawsze jesteśmy o krok przed konkurencją''

THOMAS PUNZENBERGER: Oprogramowanie takie jak zenon nie powstaje w ciągu jednej nocy. Upłynęły dwa lata zanim wersja 1 pojawiła się pod koniec 1991 r. Pół roku później, klient dla którego pracowaliśmy zbankrutował. Planowaliśmy, że będzie on sprzedawał zenon na rynku niemieckim, lecz, co gorsze, jego niewywiązywanie się z płatności uniemożliwiło nam regularne spłacanie pożyczek zaciągniętych na sfinansowanie rozwoju zenon'a. Z tymi samymi bankami, które dziś odnoszą się do nas w tak przyjazny sposób, w przeszłości musieliśmy długo negocjować, by uchronić się przed byciem postawionymi przed syndykiem zajmującym się postępowaniami upadłościowymi.

Jak COPA-DATA dokonała przełomu?

ALEXANDER PUNZENBERGER: Wiedzieliśmy, że jedyny możliwy wybór to iść naprzód. W chwili bankructwa głównego klienta, mieliśmy jeszcze dwóch klientów – hutę aluminium oraz dostawcę celulozowni, którzy odnotowywali widoczne wzrosty wydajności dzięki instalacjom zenon. Koncepcja łatwego w obsłudze oprogramowania o otwartej architekturze, prostych interfejsach i dobrze przemyślanej ergonomii systemu inżynieryjnego i operacyjnego zaimponowały takim inżynierom jak Werner Kropf, którego firma Prozesstechnik Kropf pozostaje do dziś ważnym partnerem COPA-DATA.

THOMAS PUNZENBERGER: Kropf zapewnił nam naszego pierwszego nabywcę hurtowego w postaci producenta maszyn do fabryk napojów, firmę KRONES. Zintegrował on zenon ze swoim wyposażeniem dla linii napełniających. Wizualizacja realizowana była na 21-calowym wyświetlaczu plazmowym, który w tamtych czasach postrzegany był jako olbrzymi. Najpierw musieliśmy stworzyć sterownik dotykowy Windows, jak również sterownik dla protokołu 3964R do połączenia dwóch programowalnych sterowników logicznych (PLC). Potem niezwykle szybko zgromadziliśmy małe grono stałych klientów. Wśród nich znajdowało się BMW z aplikacjami automatyki budynkowej oraz VA Tech SAT z przemysłu energetycznego.

A czy obecnie COPA-DATA obecnie dysponuje więcej niż jednym produktem? 

Alexander Punzenberger, Dyrektor Zarządzający, COPA-DATA CEE/ME: „W rozwój oprogramowania zenon nadal wpasowuje się motto: 'prościej – szybciej – bezpieczniej'. Dotychczas często udawało nam się prognozować trendy i zamierzamy utrzymać taki stan rzeczy."

ALEXANDER PUNZENBERGER: Umieszczenie wszystkich ważnych funkcjonalności w pojedynczym, kompleksowym produkcie w zenon, zawsze odróżniało nas od konkurencji oraz, prawdę mówiąc, wyraźnie przyczyniło się do naszego sukcesu. Mimo to, w niektórych przypadkach lepiej było zgrupować pewne funkcjonalności niezależnie od produktu. Jednakże zawsze robiliśmy to przy zabezpieczeniu pełnej kompatybilności i spójności; wszystko w jednym produkcie, w jednym edytorze.

THOMAS PUNZENBERGER: Przykładem był zenon dla Windows CE pod koniec lat 90., dla którego osobiście importowaliśmy tzw. ,,komputery podręczne'' z USA. Obecnie aplikacja zenon Everywhere działa na urządzeniach mobilnych klientów z Androidem, iOS i Windows Phone. W 2002 r. nawiązaliśmy współpracę z francuskim start-upem COPALP, obecnie COPA-DATA France, w wyniku czego naszą ofertę wzbogaciliśmy o oprogramowanie PLC straton, które dziś jest produktem w otwartym standardzie zwanym zenon Logic. Wreszcie w 2008 r. zdecydowaliśmy się stworzyć system służący do analizy biznesowej (Business Intelligence System) nazwany zenon Analyzer. Niezależnie analizuje on procesy na podstawie danych generowanych w zenon lub innych systemach.

Jeśli chodzi o niezależność: COPA-DATA zdaje się być jedynym dostawcą, który nie należy do żadnej korporacji. Czy tak jest rzeczywiście?

THOMAS PUNZENBERGER: Tak, zgadza się. Odkąd w 2006 roku odkupiliśmy wszystkie udziały od zewnętrznych inwestorów, COPA-DATA należy w całości do nas dwóch i naszych rodzin. Również COPA-DATA France, którą przejęliśmy w międzyczasie. W ten sposób możemy działać szybko i niezależnie, zarówno w kwestii tworzenia produktów jak i wprowadzania ich na rynek, dzięki czemu zawsze jesteśmy o krok przed konkurencją i sami decydujemy o rozwoju firmy.

ALEXANDER PUNZENBERGER: Choć przynależność do korporacji może zapewnić stabilność firmom członkowskim, uważam że przecenia się to bezpieczeństwo. Jeśli dyrektorowi finansowemu w siedzibie głównej korporacji coś się nie spodoba, wtedy jedną decyzją może zablokować każdy pomysł lub nawet zdecydować o likwidacji. Gdybyśmy na samym początku w obliczu problemów działali w odniesieniu do problemów działali jak większość obecnie istniejących firm włączonych do korporacji, nadal bylibyśmy zwyczajnie zatrudnieni, a COPA-DATA ani zenon nigdy by nie powstały.

Czy pomimo tej niezależności COPA-DATA jest powiązana z partnerami?

THOMAS PUNZENBERGER: W 2003 r. przenieśliśmy się wraz z 27 pracownikami do obecnego budynku firmy( przyp. Salzburg, Austria).Obecnie pracuje tu 140 osób. Dodatkowo wielu naszych kolegów działa w spółkach córkach za granicą. Takiego rozwoju nie można osiągnąć samemu. COPA-DATA posiada pokaźnych rozmiarów społeczność partnerów zrzeszonych w programie COPA-DATA Partner Community, a od 2005 r. jest partnerem Microsoft. Dzięki temu mamy szybki dostęp do wszystkich informacji i bieżących innowacji. Dzięki temu możemy zaoferować najnowocześniejsze technologie naszym klientom, np. tym, którzy korzystają z platformy chmurowej MS Azure.

ALEXANDER PUNZENBERGER: Poza otwartością naszego oprogramowania, wielu naszych partnerów ceni sobie otwartość COPA-DATA - ostatniego niezależnego „hurtowego" dostawcy tego typu oprogramowania. Znajduje to odzwierciedlenie w wielu partnerstwach nawiązanych ze spółkami, które łączą nasze produkty ze swoimi rozwiązaniami, takimi jak Sprecher Automation, jak również takimi, które włączają zenon do portfolio swoich rozwiązań brandując je własnymi nazwami, jak chociażby: Siemens i jego SICAM 230 czy też, od 2016 r., ABB z ABB zenon.

Czego możemy oczekiwać od COPA-DATA w przyszłości? 

Dzisiejsze wersje zenon są dostosowane, spójne i kompatybilne z wieloma platformami a także dostępne na urządzeniach mobilnych.

THOMAS PUNZENBERGER: Pomimo pojawienia się OPC UA, które bardzo mnie cieszy, nieprędko ulegnie zmianie znaczenie takiego systemu jak zenon, który zarządza uniwersalną, otwartą, lecz jednocześnie bezpieczną komunikacją ze wszystkimi poziomami oraz na wszystkich poziomach przemysłowej automatyzacji. Niektóre z wyzwań już stoją przed nami, lecz nie są jeszcze w pełni rozumiane lub doceniane przez społeczeństwo, chociażby olbrzymi napływ danych lub problemy z bezpieczeństwem, które co dzień przybierają nową formę.

ALEXANDER PUNZENBERGER:
Rozwój oprogramowania zenon nadal wpasowuje się w motto: ,,prościej – szybciej – bezpieczniej''. Dotychczas często udawało nam się przewidywać trendy i zamierzamy utrzymywać taki stan rzeczy. Zawsze w interesie bardziej efektywnego, wydajnego i wygodnego działania. Możecie być pewni, że mamy jeszcze wiele do zaprezentowania.

___

Wywiad z Thomasem i Alexandrem Punzenberger opublikowało w austriackim czasopiśmie: x-technik AUTOMATION wydawnictwo x-technik IT & Medien GmbH w maju 2017 r. Wersja polska opracowana przez Urszula Bizoń-Żaba(COPA-DATA Polska Sp. z o.o.)