Jak poprawnie czytać symbole elektryczne?

cd. części 1 

Podstawowe symbole elektryczne

Baza symboli elektrycznych jest spora i aby konstruować skomplikowane schematy, trzeba umieć posługiwać się wieloma oznaczeniami. Warto jednak rozpocząć od zapoznania się z tymi najczęściej wykorzystywanymi. Wśród nich można wskazać:

● połączenie (węzeł),
● brak połączenia,
● ogniwo,
● rezystor,
● cewkę,
● baterię,
● woltomierz,
● amperomierz,
● kondensator,
● przycisk,
● potencjometr,
● diodę świecącą,
● diodę prostowniczą.

Znając oznaczenia elektryczne wyżej wymienionych elementów, można zbudować prosty schemat układu elektronicznego. Trzeba przy tym pamiętać, że każdy z symboli ma swoje własne, odrębne przedstawienie graficzne.

Umiejętność czytania schematów pozwala szybko i bezbłędnie rozpoznać zależności lub połączenia między elementami, a także poznać logikę konstrukcji danego układu, czyli to, z jakiego typu systemem ma się do czynienia i jak ma on działać. Mając do dyspozycji wyłącznie schemat, można przewidzieć, jakie napięcia będą się pojawiały w danych punktach układu i jakie prądy będą w nim płynęły. Dlatego czytanie takich przedstawień graficznych jest bardzo ważną umiejętnością. Pozwala ona na poznawanie i projektowanie dowolnych struktur wykorzystywanych w inżynierii elektrycznej.

Zasady rysowania schematów elektrycznych

Podczas tworzenia schematów należy zwrócić uwagę nie tylko na wygląd poszczególnych oznaczeń elektrycznych, ale także na sam sposób ich umieszczania na przedstawieniu graficznym. Tutaj warto wspomnieć o kilku ważnych regułach.

1. Wszystkie połączenia rysuje się za pomocą linii prostych, które łączą poszczególne przyłącza elementów. Linie te powinno się prowadzić w miarę możliwości pionowo lub poziomo i powinny one krzyżować się pod kątem prostym. Duże znaczenie ma wygląd samego punktu przecięcia się linii.

Jeśli krzyżują się one, ale w punkcie ich przecięcia nie ma kropki, to są to linie niepołączone. Natomiast jeżeli w punkcie przecięcia widoczna jest kropka, jest to węzeł, czyli mamy do czynienia z połączeniem elektrycznym. Jest to bardzo ważne dla czytelności rysunku, należy więc zwracać uwagę również na najmniejsze detale.

2. Główną zasadą tworzenia schematów elektrycznych jest to, aby były one jak najbardziej klarowne dla odbiorcy, a także by można było zrozumieć je w sposób intuicyjny.

3. Warto także stosować zasadę, według której linie znajdujące się na wyższym potencjale (czyli np. dodatni biegun baterii czy też zasilacza) powinny znajdować się na schemacie wyżej niż elementy o niższym potencjale (np. masa).

4. Kolejną dobrą praktyką jest umieszczanie obwodów wejściowych po lewej stronie, natomiast wyjściowych – po prawej.

Warto przyswoić sobie te zasady, aby tworzenie schematów elektrycznych odbywało się zgodnie z ogólnie przyjętymi normami.

Symbol wyłącznika

Symbol wyłącznika to oznaczenie, które może budzić pewne wątpliwości. Jest tak dlatego, że oznaczenia elektryczne w zakresie zabezpieczeń elektrycznych (czyli właśnie wyłączniki) są dość skomplikowane ze względu na ich różnorodność. Symbol elektryczny takiego urządzenia może być zbudowany z kilku oznaczeń elementarnych, co wynika z funkcjonalności urządzeń zabezpieczających.

Warto zatem przyjrzeć się poszczególnym typom takich elementów i różnicom pomiędzy nimi. To właśnie z nich wynikają odmienności w oznaczeniach graficznych na schematach elektrycznych. Dlatego, chcąc wykorzystać symbol wyłącznika, należy pamiętać o kilku ważnych zasadach.

1. Wyłącznik to łącznik zwarciowy, czyli zabezpieczenie przystosowane do wyłączania prądów obciążeniowych i zwarciowych.

2. Rozłącznik to łącznik roboczy umożliwiający otwarcie lub zamknięcie obwodu elektrycznego przy obciążeniu znamionowym. Nie nadaje się do rozłączania prądów zwarciowych. Bez widocznej przerwy w obwodzie.

3. Odłącznik to łącznik izolacyjny, jego rozłączenie zapewnia widoczną przerwę w obwodzie. Nie jest przystosowany do pracy pod obciążeniem – najlepiej rozłączać obwód w stanie bezprądowym lub przy małych prądach.

Każde z wymienionych urządzeń można połączyć z bezpiecznikiem, tworząc połączenie bezpiecznikowe.

Warto także zdawać sobie sprawę, że wszystkie przedstawione powyżej typy wyłączników mogą występować w wielu różnych wariantach. Każdy z nich ma swój osobny symbol elektryczny, który pozwala bez wątpliwości odczytać, z jakim typem elementu ma się do czynienia.

Do najczęściej spotykanych symboli wyłącznika należą:

● bezpiecznik topikowy jednopolowy,
● rozłącznik bezpiecznikowy,
● wyłącznik nadprądowy,
● wyłącznik termiczny,
● wyłącznik różnicowoprądowy,
● ogranicznik przepięć.

Są to jedynie wybrane typy urządzeń, z którymi można często spotkać się, analizując schematy elektryczne.

więcej w części 3 artykułu