Budowa i zastosowanie tulei ślizgowych

Tuleja ślizgowa z brązu

Zadaniem tulei ślizgowej jest zmniejszanie tarcia oraz prawidłowe podtrzymywanie elementów przenoszących znaczne obciążenia. Produkty te nie są drogie i wyróżniają się dużą odpornością. Z tego powodu dostępne na rynku tuleje ślizgowe znalazły szerokie zastosowanie. Gdzie najczęściej się je wykorzystuje? Jak są zbudowane i jakie mają właściwości? Sprawdź koniecznie!

Tuleja ślizgowa - czym jest?

Łożysko lub tuleja ślizgowa jest bardzo prostym i często wykorzystywanym połączeniem dla elementów tocznych, które wykonują ruchy posuwisto-zwrotne oraz ruchy obrotowe oscylujące (pomiędzy którymi występuje suche tarcie ślizgowe). Możemy wyróżnić tuleje cylindryczne, tuleje z kołnierzem oraz podkładki ślizgowe.

Ze względu na środowisko, w jakim pracują tuleje, dzielimy je na smarowe, powietrzne, olejowe i suche. Ponadto tuleje ślizgowe mogą być produkowane z brązu, z mosiądzu czy z włókien zwijanych FW. W sprzedaży znajdziemy też tuleje typu B/E, PTFE (z teflonu) czy POM i wiele innych. Niektóre z nich mają ciągły kontakt z żywnością, inne wykazują wysoką odporność na substancje chemiczne, a jeszcze inne są przeznaczone do pracy w wysokich temperaturach. Dlatego niezwykle ważne jest dostosowanie produktu do danego miejsca i maszyny.

Rodzaje tulei ślizgowych i ich właściwości

Tuleje ślizgowe zapewniają swobodny ruch wałka oraz innych elementów tocznych i cechują się wysoką wytrzymałością. Wyróżnia je także wysoka odporność na duże obciążenia. Niektóre z nich pracują tam, gdzie jest bardzo ograniczona przestrzeń na zabudowę. Tuleje ślizgowe potrafią przenosić siły o dużych prędkościach obrotowych i zapewniają odpowiednie tarcie. Wiele z nich przeznaczonych jest do pracy w trudnych warunkach.

Tuleje z brązu sprawdzą się w miejscach narażonych na rdzę, kwasy czy substancje chemiczne. Natomiast wytwarzana z kompozytu trójwarstwowego tuleja ślizgowa B/E stosowana jest w trudno dostępnych miejscach. Tę drugą wykorzystuje się wszędzie tam, gdzie praca przebiega z dużymi obciążeniami promieniowymi.

Z kolei dostępne na rynku tuleje B/E z kołnierzem po jednej stronie są bezobsługowe i stosuje się je w mechanizmach, gdzie występuje ruch obrotowy oraz ruch oscylacyjny pod równoczesnym obciążeniem promieniowym i osiowym jednokierunkowym.

Tuleja ślizgowa kołnierzowa

Tuleje z włókien zwijanych FW stosowane są tam, gdzie występuje obciążenie oscylacyjne, zmienne lub udarowe i wysokie obciążenia krawędziowe. Tulei typu M używa się m.in. w miejscach o dużym ryzyku zanieczyszczenia i niewspółosiowości. Wykonane są z trójwarstwowego materiału kompozytowego. Pracują m.in. w mechanizmach wykorzystujących ruch obrotowy i oscylacyjny.

Tuleje ślizgowe, które mają kontakt z żywnością, wykonane są z polietylenu, teflonu lub poliacetalu. Aby tuleje mogły pracować w wysokiej temperaturze, do ich produkcji stosuje się natomiast materiał PEEK.

Właściwości i cechy poszczególnych modeli będą uzależnione przede wszystkim od ich zastosowania i materiału, z jakiego zostały wykonane. Wiele obecnie dostępnych tulei z kieszonkami smarnymi lub specjalnymi perforacjami nie wymaga smarowania. To z kolei sprawia, że są one całkowicie bezobsługowe. Smarowanie łożysk jest potrzebne w przypadku, gdy tuleje wykonano z metalu. Tworzywa sztuczne dobrze radzą sobie z pracą na sucho, a dodatkowe smarowanie często jest nawet niewskazane.

Łożyska ślizgowe - budowa

Standardowe łożyska ślizgowe budową przypominają modele toczne, jednak wyróżniają się brakiem pośredniczących części ruchomych. Rolę tego elementu przejmuje w tym przypadku tuleja. Wewnętrzna część tulei jest również panewką łożyska ślizgowego.

Łożyska ślizgowe muszą podpierać lub prowadzić elementy poruszające się względem siebie. Ponadto przenoszą działające siły, a ich część ruchoma (wał, listwa lub czop) przesuwana jest na powierzchni ślizgowej zamocowanej tulei, taśmy lub panewki. W takich łożyskach ruch odbywa się pomiędzy warstwą ślizgową łożyska a łożyskowaną częścią.

Tuleje ślizgowe - gdzie znajdują zastosowanie?

Tuleje ślizgowe stosowane są zarówno w prostych połączeniach, jak i w skomplikowanych układach. Wykorzystuje się je w wielu dziedzinach przemysłu. Tuleje ślizgowe produkowane są z różnych materiałów, a ich wykorzystanie uzależnione jest od właściwości konkretnego tworzywa czy metalu.

Gdzie są najczęściej używane? M.in.:

• w urządzeniach gospodarstwa domowego,
• w górnictwie,
• w przemyśle włókienniczym,
• w budownictwie kolejowym,
• w budowie obrabiarek, kruszarek stożkowych,
• w szeroko pojętym przemyśle motoryzacyjnym.
• w maszynach rolniczych,
• do produkcji pras hydraulicznych, koparek,
• do produkcji amortyzatorów, elementów zawieszenia czy przekładni oraz układów kierowniczych i układów hamulcowych,
• w maszynach do pakowania,
• w silnikach elektrycznych,
• w urządzeniach radarowych,
• w urządzeniach AGD (np. mikser),
• w urządzeniach medycznych,
• w zegarach,
• w maszynach tkackich i przędzalniczych,
• w wózkach widłowych,
• w maszynach leśnych,
• w samolotach czy w konstrukcjach platform ciężarówek.

Jako łożysko ślizgowe zapewniają możliwość pracy reduktorom, turbinom, walcom czy generatorom.

Podsumowanie

Obecna technologia pozwala produkować łożyska i tuleje ślizgowe, które można wykorzystywać niemal we wszystkich branżach. Zanim wybierzemy tuleje, musimy zwrócić uwagę na to, czy wykazują odporność na korozję i ścieranie oraz, czy są przystosowane do wysokich temperatur lub do pracy z substancjami chemicznymi (jeżeli takie ma być ich przeznaczenie). Należy też dopasować je do konstrukcji, w jakiej będą pracować.

Wybór odpowiedniej, dobrej jakości tulei do konkretnych zastosowań gwarantuje odporność na zużycie i prawidłowe działanie różnego rodzaju sprzętu oraz maszyn na wiele lat!