Polski ‘chomik’ poleci na Marsa

Polski ‘chomik’ poleci na Marsa

Naukowcy z Centrum Badań Kosmicznych PAN skonstruowali ‘chomika’, który ma pobrać próbki na powierzchni marsjańskiego księżyca Fobosa. Urządzenie zostało przekazane Instytutowi Badań Kosmicznych Rosyjskiej Akademii Nauk, czytamy w komunikacie PAP.

„W Moskwie zostanie połączony ze zautomatyzowanym manipulatorem, a następnie zintegrowany z sondą Fobos-Grunt. W przyszłym roku lądownik tej misji osiądzie na powierzchni marsjańskiego księżyca. Chomik pobierze wtedy próbkę gruntu, która za trzy lata trafi na Ziemię.” – poinformowało Centrum Badań Kosmicznych (CBK) PAN.

Chomik pomimo wysokiego stopnia skomplikowania waży jedynie 1,4 kilograma. „Zawiera trzy główne podzespoły: penetrator, elektronikę sterującą i mechanizm blokująco-zwalniający. Blokada zabezpiecza instrument przed wibracjami i przeciążeniami podczas startu i lądowania na Fobosie.” – poinformowało CBK PAN.

Operowanie penetratorem geologicznym w warunkach znikomej grawitacji jest bardzo ryzykowne. Siły wywoływane uderzeniami mogą doprowadzić do wywrócenia lądownika. „Nasza konstrukcja zabezpiecza przed taką ewentualnością.” – stwierdził Marcin Dobrowolski, jeden z konstruktorów. „Chomik przenosi na lądownik tylko niewielkie siły reakcji, ponieważ podczas wbijania wykorzystujemy tarcie między gruntem a ściankami wbijanego kontenera.” - dodał.

Chomik wyposażony jest w elektromagnetyczne urządzenie wbijające i pręt zakończony kontenerem próbnikowym, który może pobrać kilka centymetrów sześciennych gruntu.

Dzięki kształtowi pojemnika oraz specjalnym algorytmom sterującym wbijaniem możliwe jest pobranie materiału zarówno z podłoża skalistego, jak i porowatego czy sypkiego. „Gdy kontener z próbką zostanie odrzucony, odsłoni trzpień na końcu penetratora i dwa czujniki. Trzpień pozwoli kruszyć skały i przygotowywać próbki dla innych instrumentów lądownika, a czujniki będą mierzyły własności termiczne gruntu marsjańskiego księżyca.” – poinformowało CBK PAN.

Start rosyjskiej sondy Fobos-Grunt planowany jest na listopad 2011 roku. Po kilku miesiącach lotu ma ona dotrzeć do Marsa. Po tygodniu, sonda wystrzeli z powrotem na Ziemię kapsułę z pobranymi próbkami. Planowo kapsuła wylądować ma w połowie 2014 roku w Kazachstanie.

„Fobos to niezwykle ciekawy obiekt. Być może przypomina bryły z obrzeży Układu Słonecznego, tworzące za orbitą Neptuna pas Kuipera. Najbardziej znanym przedstawicielem tej grupy jest Pluton.” – stwierdziła Joanna Gurgurewicz.

Jednakże według CBK PAN, możliwe jest, że księżyc ten nie został przechwycony przez Marsa, lecz powstał na jego orbicie. Wyniki pomiarów wykonanych przez chomika mogą pomóc znaleźć odpowiedź na to pytanie.

(lk)