Jak zorganizować przestrzeń warsztatową?

Każdy warsztat powinien być dobrze zorganizowany oraz wyposażony. Dotyczy to zarówno małych przydomowych pracowni dla majsterkowiczów, garaży, serwisów, warsztatów samochodowych, ślusarni, a także warsztatów wydzielonych w ramach dużych zakładów produkcyjnych i montażowych. Najważniejsze są narzędzia, którymi wykonuje się prace oraz odpowiednio dobrane meble do warsztatu, które stworzą odpowiednio dostosowaną przestrzeń i umożliwią przechowywanie i porządkowanie narzędzi i części. Wszystkie meble i akcesoria muszą zapewnić odpowiednią funkcjonalność, wytrzymałość i niezawodność. Powinny także gwarantować komfortową i wygodną pracę. W tym artykule doradzamy jak wybrać meble do warsztatu i na co zwrócić uwagę organizując warsztat.

 

 

ETAP 1: Zaplanuj funkcjonalny warsztat

Na pewno każdy z nas chociaż przez chwilę miał do czynienia ze źle zorganizowanym warsztatem. Niedociągnięcia widać już na pierwszy rzut oka -  bałagan, chaotycznie porozrzucane narzędzia (często przeżarte rdzą i pamiętające stare czasy), piętrzące się stosy niepotrzebnych gratów, kiepskiej jakości marketowe meble rozstawione gdzie popadnie. W takich warunkach pracuje się ciężko. Tracisz w ten sposób czas na szukanie narzędzi, ryzykujesz zdrowie przez brak odpowiedniej ergonomii oraz niedociągnięcia w zakresie przestrzegania przepisów BHP. Jak tego uniknąć? Zanim zaczniesz wyposażać garaż, stwórz odpowiedni plan. Sporządź listę podstawowych potrzeb i odpowiedz sobie na kilka podstawowych pytań, takich jak ile osób będzie pracować w warsztacie (co pozwoli określić ile stołów warsztatowych, krzeseł warsztatowych, kompletów narzędzi będzie potrzebne) lub jakie zadania będą wykonywane i co będzie do tego potrzebne (kwestia szczególnie ważna przy wykonywaniu mocno wyspecjalizowanych zadań). Konkretne procesy, jak szlifowanie, spawanie, montaż i naprawa urządzeń, ręczna obróbka metali lub drewna mogą wymagać odpowiedniego planowania i właściwych elementów wyposażenia warsztatu dla zapewnienia wydajności. Garażowy warsztat dla majsterkowicza wymaga innego podejścia niż duży przyzakładowy warsztat działu utrzymania ruchu. Maksymalnie wykorzystaj dostępną przestrzeń i pamiętaj o najważniejszych zasadach:

 

1. porządek i organizacja - każde czynności muszą być wykonywane w przeznaczonym do tego miejscu na dedykowanym stanowisku pracy, wszystkie narzędzia powinny mieć swoje miejsce do przechowywania, w warsztacie powinny być tylko niezbędne przedmioty, bo to nie składzik na rupiecie. Ta sama zasada dotyczy wszelkich części (śrubek, nakrętek, wkrętów, gwoździ, itp.) oraz komponentów, zapewnij odpowiednie rozwiązania do ich składowania. Każdy dzień pracy powinien kończyć się szybkimi porządkami, a każdy użytkownik powinien wiedzieć gdzie szukać potrzebnych przedmiotów. Dziesięć minut przeznaczone na sprzątanie zapobiega traceniu nawet dziesiątek minut na doraźne poszukiwania potrzebnych elementów.

 

2. wytrzymałość i niezawodność - im cięższy i brudniejszy charakter wykonywanej pracy, tym większe zapotrzebowanie na wysokiej jakości, trwałe i niezawodne meble warsztatowe, które wytrzymają duże obciążenia i intensywność.

 

3. ergonomia i bezpieczeństwo - najważniejszy zawsze jest pracownik, dbaj o jego zdrowie i bezpieczeństwo odpowiednio projektując warsztat, kupuj odpowiednio dobrane meble do warsztatu zapewniające komfort wykonywania zadań i minimalizujące ryzyko urazów.

Powyższe wskazówki gwarantują funkcjonalne i ergonomiczne zagospodarowanie nie tylko nowych pomieszczeń warsztatowych, ale także porządkowaniu i reorganizacji istniejących pomieszczeń. 

Ciekawym rozwiązaniem (szczególnie dla wzrokowców) ułatwiającym planowanie jest wycięcie i rozłożenie na podłodze docelowego warsztatu dopasowanych wymiarowo kawałków kartonu, które ułatwią wizualizację każdego mebla lub maszyny. Przesuwanie elementów w różne miejsca i analiza planowanych procesów ułatwi zaprojektowanie docelowych rozwiązań i skonkretyzuje niektóre potrzeby w zakresie wyposażenia.

 

ETAP 2: Dobierz odpowiednie meble warsztatowe.

Minie jeszcze trochę czasu zanim w większym stopniu zautomatyzujemy w większym stopniu warsztaty samochodowe i ślusarskie, stolarnie, wszelkie serwisy (np. rowerowe, AGD), nie wspominając o pracowniach rzemieślniczych - są to miejsca, w których kluczowe znacznie ma ludzka inteligencja, fachowa wiedza i kreatywność. Dlatego bazują one na pracy manualnej fachowców i to najczęściej pracy z ciężkimi przedmiotami. Do tego dochodzą narzędzia, elektronarzędzia, różnego typu maszyny. Dodatkowym utrudnieniem są zanieczyszczenia, takie jak kurz, smary oleje, opiłki żelaza, trociny i inne. Dlatego meble warsztatowe muszą charakteryzować się większym niż standardowo poziomem wytrzymałości i wykonania. Powinna cechować je odpowiednia odporność na wszelkie uszkodzenia mechaniczne oraz na ciężkie prace warsztatowe. Szczególnie istotne jest to w przypadku takich elementów wyposażenia jak stoły warsztatowe. Meble dedykowane do warsztatów powinny również umożliwić przechowywanie dużej ilości narzędzi oraz łatwo się czyścić. Dlatego warto zainwestować w wysokiej jakości wyposażenie od renomowanych producentów. Dobrym przykładem takiej oferty są rozwiązania produkowane przez firmę Jabama, polskiego producenta mebli warsztatowych, który oferuje stoły warsztatowe, wózki narzędziowe i inne meble wysokiej klasy dedykowane dla warsztatów.

 

Stół warsztatowy SMW z zamocowanym imadłem.

 

Materiał i jakość wykonania

Największą odporność gwarantują meble metalowe. Stoły warsztatowe powinny być wykonane z dość grubych profili stalowych (np. 40x40 mm), a wszelkie szafy narzędziowe oraz wózki powinny być wykonane z odpowiednio grubej blachy. Ten rodzaj zastosowanego materiału cechuje największa odporność oraz największa maksymalna nośność. Jeżeli chodzi o branżę stolarską, tutaj popularne są również stoły wykonane z drewna, chociaż jest to specjalistyczna nisza. Warto także pamiętać o odpowiednim doborze powierzchni blatów stołów do warsztatu, wózków narzędziowych i szafek, powierzchnie te często muszą być odporne na działania szkodliwych czynników, w tym chemikaliów, wysokich temperatur lub ostrych obiektów. Dlatego w meblach tego typu blaty często pokryte są dodatkowym obiciem z blachy, która stanowi dodatkowe zabezpieczenie. Należy również pamiętać, że jeśli coś ma być solidne, to musi być tez dobrze wykonane, elementy takie jak wszystkie spawy, połączenia śrubowe, gięcia, malowanie muszą spełniać określone normy dotyczące jakości wykonania.

 

Funkcjonalność

Funkcjonalność to najważniejsze kryterium wyboru właściwego wyposażenia warsztatowego. Każdy mebel powinien być dobrze zaprojektowany, gwarantując możliwość łatwej instalacji narzędzi i akcesoriów. Przykładowo, jeżeli musisz zamontować na stole warsztatowym lub szafce imadło lub szlifierkę, konstrukcja powinna to umożliwiać. Jeżeli musisz postawić w danym miejscu wiertarkę, upewnij się, że mebel jest stabilny i nie trzęsie się na wszystkie strony po uruchomieniu urządzenia. Jeżeli używasz elektronarzędzi, warto zadbać o odpowiedni system elektryczny lub listwy zasilające umożliwiające ich podłączenie. To na pierwszy rzut oka detale, ale w znacznym stopniu ułatwią pracę. Każdy element wyposażenia przestrzeni warsztatowej powinien stanowić również dobre miejsce magazynowania części i narzędzi, których w każdym warsztacie jest bardzo dużo. Liczą się dobrze zorganizowane i niezawodne szuflady w różnych rozmiarach i wariantach, panele perforowane z uchwytami, odpowiednio dobrane szafy, pojemniki oraz dedykowane uchwyty na poszczególne typy narzędzi. Tego typu meble powinny nie tylko gwarantować magazynowanie narzędzi i akcesoriów, ale także ich prawidłową organizację we właściwych przegrodach, sekcjach i wkładach narzędziowych. 

 

Mobilność mebli do warsztatu

Mniej oczywistą, ale równie ważną kwestią jest mobilność. Nie każdą pracę da się wykonać na stałym stanowisku roboczym, czasami niezbędne jest przeniesienie punktu ciężkości do innego miejsca w warsztacie np. w serwisie samochodowym w pobliże kanału samochodowego, w fabryce bliżej naprawianej linii produkcyjnej. Zawsze trzeba będzie coś przetransportować, albo zorganizować mobilne stanowisko robocze (chociażby tymczasowe). Dlatego zapewnienie mobilności niektórych typów mebli warsztatowych jest niezwykle istotne - każdy garaż, czy serwis musi posiadać na stanie kompaktowy stół warsztatowy na kółkach, lub ergonomiczny wózek warsztatowy z blatem do dokonywania różnych prac np. małych napraw. Użytkowanie takich rozwiązań zapewni łatwy dostęp do kluczowych miejsc pracy w danej przestrzeni jeżeli zajdzie taka potrzeba, lub ułatwi transport części z magazynu do stanowisk, poprawiając ruch wewnątrzzakładowy. Ważne, żeby koła były odpowiednio dobrane do środowiska - jeżeli podłoże jest nierówne, ma jakiekolwiek progi, lub jest zanieczyszczone (często przy pracy spadają na podłogę różne drobne elementy, jak śrubki lub ścinki), warto dobrać koła o większej średnicy. Manewrowość zależna będzie od średnicy koła, oraz od tego czy jest to koła stałe czy skrętne. Istotne są także uchwyty do prowadzenia danego wózka lub stołu o odpowiednim kształcie, wykończeniu (np. gumowe rączki) i mocowaniu na odpowiedniej wysokości. Aby zapewnić bezpieczeństwo i stabilność po przemieszczeniu z miejsca na miejsce, wózek warsztatowy powinien mieć hamulce.

 

Wózek narzędziowy WNU z wkładkami narzędziowymi.

 

Możliwość personalizacji wyposażenia warsztatu

Większość mebli warsztatowych dostępnych na rynku stanowią gotowe rozwiązania o określonych parametrach, bez możliwości dalszej konfiguracji. Trochę droższą opcją jest postawienie na dopasowane wykonania o określonych wymiarach, nośności oraz funkcjonalnościach. Takie szyte na miarę meble w największym stopniu zmaksymalizują wydajność i są idealnym rozwiązaniem dla podmiotów profesjonalnych, dla których każdy sposób optymalizacji produkcji jest niezwykle istotny z uwagi na skalę działalności i koszty, które za nią idą.

Jeżeli w danym serwisie wykonywane są mocno wyspecjalizowane zadania, należy zadbać, aby każdy mebel był funkcjonalny pod kątem wykonywania tych procesów. Przykładowo, jeżeli szlifowanie to istotny element procesu, weź to pod uwagę i zagwarantuj odpowiednie stoły szlifierskie i zaprojektuj odciągi, do których będzie można je podłączyć. Jeżeli potrzebujesz uchwytów z ramionami na monitory mocowanych do mebli, aby wyświetlać schematy i rysunki lub inne dane, wybierz producenta, który może je zaprojektować i zainstalować. W przypadku, gdy w serwisie będziesz naprawiał przedmioty o dużych gabarytach, zamów duże stanowisko o nietypowych wymiarach. 

 

Podstawowe typy metalowych mebli warsztatowych

Istnieją pewne typy mebli metalowych, które powinny znaleźć się praktycznie w każdym warsztacie. Wśród najważniejszych, należy wymienić:

stół warsztatowy - to serce każdej pracowni, służy do wykonywana większości prac, powinien być wytrzymały (rama z grubych profili, blat ze sklejki), odpowiednio duży dla zagwarantowania komfortowej przestrzeni roboczej oraz powinien mieć dość dużą nośność (standardowo około 400-500 kg). Powinien gwarantować efektywne przechowywanie narzędzi, dostępnych w zasięgu ręki w podwieszanych szafkach narzędziowych lub wieszanych w uchwytach na panelach perforowanych,

wózek warsztatowy - gwarantuje mobilność, dzięki wielu szufladom i organizerom ułatwia magazynowanie i transport niezbędnych narzędzi i urządzeń oraz różnego rodzaju części. Wózki narzędziowe mogą być także dostępne w konfiguracji z półkami lub wygodnym blatem roboczym do wykonywania pomniejszych zadań. Takie wózki muszą być w stanie bez problemów poruszać się po podłożu, dlatego należy pamiętać o doborze kół z odpowiednią średnicą, bieżnikiem i manewrowością. Szczególnym typem wózka są mobilne tablice perforowane z uchwytami. W transporcie, szczególnie dużych elementów, sprawdzą się także proste wózki platformowe o dużym udźwigu, lub wysokie wózki półkowe gwarantujące możliwość transportu wielu elementów jednocześnie.

szafa warsztatowa - wykonana z grubej blachy, zamykana na zamek, jej główną funkcją jest przechowywanie, przez co znacznie ułatwia utrzymanie porządku i ma kluczowe znaczenie dla pracy warsztatu. Dobrej jakości metalowe szafy mogą być różnie konfigurowane, we wnętrzu można umieścić półki z regulowaną wysokością lub wysuwane szuflady. Dodatkowo część szaf metalowych ma perforowane panele (np. na tylnej ściance lub w drzwiach), co umożliwia instalację uchwytów i większe możliwości konfiguracji,

regały metalowe -  stanowią dobre uzupełnienie umeblowania warsztatu i pozwalają efektywnie zagospodarować przestrzeń dzięki dodatkowym półkom. Należy zwrócić uwagę na jakość regału. Tańsze i mniej wytrzymałe regały powinny być mocowane do ściany, wytrzymalsze wersje o większym udźwigu mogą stać samodzielnie i gwarantują dwustronny dostęp do półek. Dopasuj nośność regału do typu składowanych elementów. W przypadku drobnicy warto rozważyć regały z pojemnikami lub kuwetami, które ułatwią sortowanie niewielkich elementów, jak śruby i wkręty.

Wszystkie powyższe rodzaje mebli warsztatowych dostępne są w sklepie online Jabama. Co więcej, producent ten gwarantuje bezpłatne doradztwo specjalistów w zakresie wyboru właściwych rozwiązań do Twojego miejsca pracy, co często jest bardzo istotne w kontekście mebli warsztatowych oraz ich personalizacji. Jeżeli jest to możliwe, warto korzystać ze specjalistycznej wiedzy fachowym podmiotów.

 

Skręcany regał metalowy z profili do warsztatu.

 

ETAP 3: Optymalizuj pracę warsztatu

Funkcjonujący warsztat zawsze warto optymalizować. Nie zawsze da się wszystko przewidzieć w planie i wiele rzeczy wychodzi dopiero "w praniu". Przykładowo, nie zawsze da się trafnie ustalić kwestię dostępu do światła. Czasami światło dzienne wpadające przez okna oraz oświetlenie sufitowe nie gwarantują wystarczającego naświetlenia. W takich sytuacjach warto rozważyć instalację dodatkowego oświetlenia centralnego stołów warsztatowych, co zwiększy komfort pracy na stanowiskach. Opisują to odpowiednie normy z zakresu oświetlenia stanowisk pracy. Istotne jest stałe monitorowanie i analiza procesów zachodzących w danym miejscu pracy. Być może warto zamienić miejscami niektóre stanowiska, aby skrócić drogę montowanych komponentów, albo wygospodarować więcej miejsca na określone zadania. Optymalizacja to nie tylko zwiększanie wydajności produkcji, ale także propracownicze zmiany mające zwiększyć bezpieczeństwo i komfort pracy dla pracowników. Mogą one polegać np. na zabezpieczeniu narożników mebli lub innych obiektów oraz na personalizacji stanowisk pod konkretnych pracowników. W praniu wychodzą także wszelkie braki w parku maszynowymi i wyposażeniu narzędziowym. 

 

Instalacja oświetlenia z regulacją w stołach roboczych to duży atut przy precyzyjnych pracach.

 

FAQ

1. Od czego zacząć planowanie warsztatu?

Zacznij od zdefiniowania potrzeb, określ ilu pracowników będzie korzystać z warsztatu, jakie zadania będą wykonywać, i ustal jakiego sprzętu i mebli będą potrzebować do ich wykonania. Kieruj się zasadą zachowania porządku i organizacji, a przy tym zadbaj o bezpieczeństwo.

2. Jakie cechy powinny mieć dobre meble warsztatowe?

Z uwagi na ciężki charakter prac warsztatowych powinny być metalowe, solidne i dobrze wykonane. Powinny gwarantować wysoką funkcjonalność oraz zapewniać możliwość organizacji i porządkowania licznych narzędzi i części. Ważna jest także mobilność, którą gwarantują różne typy wózków i mobilnych stołów. Najlepsi producenci mebli będą w stanie wykonać wersje swoich produktów dopasowane do indywidulanych potrzeb, gwarantujące największą optymalizację procesów.

3. Jakie są podstawowe rodzaje mebli do warsztatu?

W centrum każdego warsztatu powinny być wysokiej jakości stoły warsztatowe. Istotne jest także dobranie wózków narzędziowych (lub platformowych, półkowych), wytrzymałych szafek warsztatowych, metalowych szaf narzędziowych i w razie potrzeby regałów magazynowych do składowania elementów i narzędzi.

4. Jak mogę zoptymalizować działanie warsztatu i co daje taka optymalizacja?

Optymalizacja możliwa jest po dokładnej obserwacji i analizie funkcjonowania zakładu. Dobrze dokonana optymalizacja zwiększy wydajność i poprawi komfort pracy, przynosząc oszczędności w zakresie czasu, zużycia materiałów i retencji zadowolonych pracowników.