Czeka nas debata nad samodzielnymi maszynami

Czeka nas debata nad samodzielnymi maszynami

Legislatorzy oraz opiniotwórcy muszą zacząć się zastanawiać nad tym, jak samodzielne maszyny w rodzaju ciężarówek bez kierowcy, roboty chirurgiczne, czy inteligentne domy będą wpływać na społeczeństwo, czytamy w nowym raporcie przygotowanym przez Royal Academy of Engineering.

Twórcy raportu wskazują, że technologie umożliwiające stworzenie takich systemów, albo już są dostępne, albo są bliżej niż wielu ludziom się wydaje. W takiej sytuacji nasz system legislacyjny ma naprawdę niewiele czasu, by przystosować się do nowych warunków.

„Przywykliśmy do systemów automatycznych, jak choćby ABS będący standardem w większości nowych samochodów.” – stwierdził Will Stewart z Southampton University, jeden z twórców raportu. „Jednakże tradycyjnie, inżynierowie projektowali te rzeczy tak, by współpracowały one z ludźmi. W miarę jak zmierzamy w stronę systemów autonomicznych, coraz bardziej oddalamy ludzi od maszyn.” – dodał.

Autorzy raportu szczególną uwagę zwracają na dwa rodzaje systemów: autonomiczny transport, który w ich opinii może wejść do użytku już za dziesięć lat; oraz inteligentne domy, szczególnie dla ludzi starszych, które monitorowałyby ich zdrowie, albo wyposażone były, na przykład, w zrobotyzowane zwierzęta dotrzymujące towarzystwa.

„Spodziewamy się zobaczyć nową generację systemów, które staną się pod pewnymi względami podobne do ludzi, ale równocześnie sprowokują wiele kwestii etycznych, które dotąd zarezerwowane były wyłącznie dla ludzi.” – stwierdził Stewart. „Spodziewamy się wielu korzyści, ale i zupełnie nowych trosk.” – dodał.

Dobrym przykładem są samodzielne ciężarówki. Lambert Dopping-Hepenstal, członek grupy roboczej Academy zajmującej się etyką inżynierii, będący również dyrektorem naukowym i technologicznym BAE Systems Military Air Solutions wskazuje, że samodzielne pojazdy już dziś są obecne w kopalniach, czy magazynach. Takie ciężarówki wykorzystują lasery i radary do monitorowania ich otoczenia oraz poruszających się w pobliżu innych pojazdów.

„Będą one znacznie bardziej przewidywalne niż ciężarówki prowadzone przez ludzi; nie będą one wykonywać gwałtownych ruchów i zawsze będą ustępować pierwszeństwa tam, gdzie należy.” – stwierdził Dopping-Hepenstal. „Jednakże równocześnie generują one nowe problemy. Gdy zdarzy się wypadek z udziałem jednej z takich maszyn, kto będzie zań odpowiedzialny? Konstruktor systemu? Producent?” – dodał.

Jednym z problemów, według Chrisa Elliotta, inżyniera konsultanta zaangażowanego w przygotowanie raportu, jest niedostosowanie do tego rodzaju sytuacji podstaw naszej legislacji.

„Prawo zbudowane jest wokół przyczyny i skutku, ale podejście takie nie sprawdza się w odniesieniu do systemów, w których każda pojedyncza część jest nieszkodliwa, ale złożone w całość mogą takie być.” – powiedział Elliott. „Wciąż jesteśmy w erze automatyki, gdzie rola ludzkiego operatora jest dobrze określona.” – dodał.

Systemy: prawny i etyczny muszą nadążyć za zmieniającymi się realiami, a inżynierowie tworzący te systemy muszą dysponować wytycznymi określającymi co jest dopuszczalne.

Elliott w szczególności martwi się o brak powszechnej akceptacji dla samodzielnych systemów. Ciężkie ciężarówki i roboty chirurgiczne z definicji niosą z sobą pewne ryzyko, a wizja takiego systemu popełniającego błąd i zabijającego kogoś musi zostać dokładnie przedyskutowana zanim się one pojawią.

Również inteligentne domy stanowią etyczny problem. Systemy, które monitorują starsze osoby, ich codzienne czynności, czy oznaki życia zdecydowanie poprawiają bezpieczeństwo i komfort mieszkańców. „Istnieje jednak również kwestia prywatności. Jak ludzie będą radzić sobie ze świadomością bycia obserwowanymi. Już teraz jest to poważne zagadnienie, a z czasem będzie jeszcze poważniejsze.” – powiedział Elliott.

(lk)