Zastosowanie przycisków nożnych przy prasach mechanicznych – ergonomia i bezpieczeństwo w praktyce

Prasy mechaniczne to jedne z najczęściej wykorzystywanych maszyn w obróbce metali. Znajdują zastosowanie w procesach tłoczenia, gięcia czy wykrawania. Ich wysoka wydajność wiąże się jednak z dużymi wymaganiami w zakresie bezpieczeństwa operatora. W tym kontekście istotnym elementem sterowania są przyciski nożne, które pozwalają na ergonomiczne uruchamianie cyklu pracy maszyny.
Dlaczego stosuje się przyciski nożne w prasach mechanicznych?

Podczas pracy operator musi często prowadzić i ustawiać detal rękoma, co ogranicza możliwość użycia klasycznych przycisków dwuręcznych. Zastosowanie przycisku nożnego umożliwia:
uruchamianie maszyny przy zachowaniu pełnej kontroli nad materiałem,
zwiększenie ergonomii pracy dzięki wolnym dłoniom,
poprawę efektywności produkcji w procesach powtarzalnych.

To rozwiązanie ma szczególne znaczenie w małych i średnich prasach warsztatowych, gdzie cykl pracy jest krótki, a precyzja ustawienia detalu kluczowa.
Normy i wymogi bezpieczeństwa
Zastosowanie przycisków nożnych musi być zgodne z obowiązującymi normami, takimi jak:
PN-EN ISO 13849 – bezpieczeństwo maszyn, części systemów sterowania związane z bezpieczeństwem,
PN-EN 574 – wymagania dotyczące urządzeń sterowania oburęcznego (istotne przy projektowaniu alternatywnych rozwiązań),
PN-EN 60204-1 – bezpieczeństwo maszyn, instalacje elektryczne.
Najważniejsze zasady projektowe:
przycisk nożny musi być chroniony przed przypadkowym naciśnięciem (np. przez osłonę),
powrót do pozycji spoczynkowej powinien być automatyczny,
konstrukcja musi gwarantować odporność na oleje, pyły i warunki przemysłowe (odpowiedni stopień IP),
przycisk nożny nie może być jedynym środkiem bezpieczeństwa – musi współpracować z innymi zabezpieczeniami (np. kurtynami świetlnymi, blokadami, sterowaniem oburęcznym).
Integracja przycisków nożnych z systemem bezpieczeństwa
W praktyce przyciski nożne stają się częścią szerszego systemu bezpieczeństwa, w którym integruje się je z:
kurtynami świetlnymi chroniącymi strefę roboczą,
PLC Safety (np. Siemens SIMATIC S7-1200F, Omron NX-S Safety CPU), które nadzorują prawidłową sekwencję sterowania,
blokadami elektromechanicznymi uniemożliwiającymi pracę prasy przy otwartej osłonie,
systemami wizualizacji i sygnalizacji ostrzegawczej.
Dzięki takiemu podejściu operator otrzymuje rozwiązanie nie tylko wygodne, ale przede wszystkim bezpieczne i zgodne z wymaganiami norm.
Ergonomia i praktyczne aspekty wdrożenia
Podczas projektowania stanowiska z przyciskiem nożnym należy zadbać o:
prawidłowe ustawienie pedału (komfortowa pozycja operatora, bez wymuszonego ruchu),
stabilne podłoże i elementy antypoślizgowe,
możliwość łatwego serwisowania i wymiany przycisku.
Takie podejście pozwala połączyć bezpieczeństwo, ergonomię i wydajność produkcji.

Przyciski nożne to sprawdzone rozwiązanie w obsłudze pras mechanicznych, które poprawia ergonomię pracy i ułatwia operatorowi kontrolę nad detalem. Warto jednak pamiętać, że ich zastosowanie musi być elementem zintegrowanego systemu bezpieczeństwa, zgodnego z normami i dostosowanego do specyfiki zakładu.
W Automatech Sp. z o.o. specjalizujemy się w projektowaniu, modernizacji i integracji systemów sterowania bezpieczeństwa maszyn, w tym pras mechanicznych. Wspieramy klientów w doborze odpowiednich komponentów (przyciski nożne, kurtyny świetlne, sterowniki PLC Safety, blokady) oraz w pełnej realizacji projektu – od audytu po wdrożenie.
Jeśli chcesz zwiększyć bezpieczeństwo i ergonomię pracy swoich maszyn – skontaktuj się z nami.