Polskie elementy w europejskim gigalaserze

XFEL

Kolejne specjalistyczne urządzenia trafiły do centrum naukowego DESA pod Hamburgiem. Wyprodukowane w Polsce elementy przysłużą się budowie największego w Europie lasera na swobodnych elektronach XFEL (X-Ray Free Electron Laser).

Blisko sześciokilometrowy laser budowany jest przez 12 europejskich Państw. Całkowity koszt inwestycji wyniesie 1,1 miliarda euro, z czego 28,8 miliona stanowi wkład własny Polski.

W ostatnim kwartale Polacy dostarczyli do Hamburga 25 absorberów wyższych modów pola wysokiej częstotliwości, 1400 sprzęgaczy HOM oraz blisko 700 anten do diagnostyki. Do końca przyszłego roku powinno udać się dostarczyć resztę zakontraktowanych urządzeń, które pozwolą na uruchomienie pierwszej części akceleratora.

Już na początku roku badacze Politechniki Wrocławskiej i Wrocławskiego Parku Technologicznego dostarczyli Niemcom linię kriogeniczną i pionowe kriostaty. Naukowcy z krakowskiego PANU są również odpowiedzialni za opracowanie specjalistycznych procedur diagnostycznych i stworzenie oprogramowania pomiarowego.

Zaangażowanie w pracę owocować będzie współwłaścicielstwem bogatej infrastruktury badawczej oraz prawami do wyników badań i odkryć. A warto, bowiem laser XFEL będzie generował ultrakrótkie impulsy światła laserowego z częstotliwością 27 tysięcy razy na sekundę, o natężeniu miliardy razy większym niż wiązki promieniowania rentgenowskiego, dostępne wraz z dzisiejszą technologią. Pozwoli to na rozwój wielu dziedzin nauki, w tym fizyki materii skondensowanej, nauki o materiałach, chemii, biochemii, biologii i medycyny.

(rr)