Polskie urządzenie mierzące promieniowanie Słońca jest już na orbicie

Polskie urządzenie mierzące promieniowanie Słońca jest już na orbicie

Zespół naukowców z wrocławskiego Zakładu Fizyki Słońca przy Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk pod kierownictwem profesora Janusza Sylwestra skonstruował przyrząd do obserwowania miękkiego promieniowania rentgenowskiego emitowanego przez koronę słoneczną, nazwany Solar PHotometer IN X-rays, w skrócie SphinX.

Polskie urządzenie zostało wyniesione na orbitę okołoziemską przez rosyjskiego satelitę naukowego KORONAS-PHOTON, który wystartował z kosmodromu Plesieck 30 stycznia tego roku.

Według doktora Zbigniewa Kordylewskiego z Zakładu Fizyki Słońca, dane gromadzone przez SphinXa posłużą do określenia zawartości pierwiastków obecnych na Słońcu. Urządzenie umożliwi również wyznaczenie wahań jasności Słońca w okresie jego wyjątkowo niskiej aktywności.

Przy pracach nad urządzeniem uczestniczyli również przedstawiciele innych instytutów naukowych, w tym: czeskiego Obserwatorium Astronomicznego w Ondrejowie, włoskiego Uniwersytetu w Palermo, brytyjskiego Mullard Space Science Laboratory oraz amerykańskiego NASA Goddard Space Flight Center. Zagraniczne ośrodki odpowiedzialne były, między innymi, za prace nad oprogramowaniem naziemnym, ale prowadziły również teoretyczne symulacje z zakresu fizyki atomowej.

SphinX jest to rentgenowski spektrofotometr stanowiący element aparatury TESIS. Umożliwia rejestrowanie widma z zakresu energii 0,5 do 15 kiloelektronowoltów w 256 kanałach z częstotliwością 100 pomiarów na sekundę. Przyrząd zostanie wyniesiony na orbitę w stanie uśpienia i rozpocznie swoją prace dopiero po dwóch tygodniach.

Według Kordylewskiego, SphinX pozwoli określić ilość takich pierwiastków, jak: neon, magnez, krzem, czy siarka w atmosferze, czyli koronie Słońca. Urządzenie umożliwi również określenie ilości argonu, wapnia, żelaza i niklu. Pomiary takie możliwe będą w czasie trwania intensywnych zjawisk energetycznych, tak zwanych rozbłysków. SphinX ma pomóc wyjaśnić przyczyny powstawania zmian ilościowych obecności wskazanych pierwiastków w koronie Słońca.

(lk)