UKCA, UKNI jako odpowiedniki oznaczenia CE- sytuacja po Brexicie

Ponieważ Wielka Brytania opuściła Unię Europejską, dlatego obie strony obecnie są w trakcie zmian swoich systemów prawnych i dopracowywania regulacji dotyczących rynków wewnętrznych. Przed Brexitem wprowadzanie produktów na rynek brytyjski wymagało jedynie uzyskania certyfikatu CE, co oznaczało, że wyrób spełnia europejskie wymogi bezpieczeństwa. Natomiast obecnie sytuacja nieco się skomplikowała. Od początku 2021 roku zaczęły obowiązywać także brytyjskie certyfikaty: UKCA i UK(NI), których znaczenie jest podobne jak certyfikatu CE, jednak odnoszą się one do terytorium WIelkiej Brytanii. Jak odnaleźć się w tej sytuacji i nie rezygnować z brytyjskiego rynku zbytu? Wyjaśniamy wszelkie wątpliwości.

Co to jest UKCA i jak jest stosowany?

UKCA, czyli United Kingdom Conformity Assessed, to niedawno wprowadzony znak produktowy, który oznacza to samo co europejski certyfikat CE, ale jego stosowanie jest ograniczone tylko do terytorium Wielkiej Brytanii. Ponieważ jednak od 1 stycznia 2021 trwa okres przejściowy, na dzień dzisiejszy w obrocie handlowym funkcjonują jednocześnie oba certyfikaty (europejski i brytyjski). Każdy produkt z oznaczeniem CE jest traktowany w UK jako spełniający normy bezpieczeństwa, natomiast po 2021 roku oznaczenie UKCA będzie umieszczane obowiązkowo na produktach sprzedawanych na terytorium brytyjskim (niezależnie od oznaczenia CE). Dopiero od pierwszego dnia 2023 roku certyfikat europejski CE straci ważność w Wielkiej Brytanii.

Warto jednak zdać sobie sprawę, że brytyjskie regulacje prawne dotyczące UKCA są prawie identyczne jak europejskie - odnoszące się do CE. Więc de facto zmienia się nazwa certyfikatu, a produkty będą musiały spełniać bardzo zbliżone wymagania. Można tutaj wskazać następujący przykład: europejska dyrektywa 2006/42/WE opisuje jakie wymogi i procedury muszą stosować producenci maszyn, aby móc legalnie sprzedawać swoje wyroby ze znakiem CE - o samej certyfikacji więcej przeczytać można na stronie https://rpms.pl/certyfikacja-ce-deklaracja-zgodnosci-we-lub-ue/. Zgodnie z wymienioną dyrektywą producenci mają obowiązek:

1. Zapewnić spełnienie obowiązujących zasadniczych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa.
2. Zapewnić, aby dokumentacja techniczna została opracowana i udostępniona zgodnie z wymaganiami załącznika VII.
3. Zapewnić informacje niezbędne do bezpiecznej eksploatacji, takie jak instrukcje.
4. Przestrzegać procedur oceny zgodności określonych w art. 12.
5. Sporządzić deklarację zgodności CE.
6. Umieścić oznakowania CE na maszynie/ produkcie.

Porównując obie dyrektywy: europejską (2006/42/WE) i brytyjską (The Supply of Machinery Regulation) zauważymy, że są one właściwie identyczne pod względem treści, natomiast w wersji brytyjskiej oznaczenie CE zostało po prostu zastąpione symbolem UKCA. Poza tym innych różnic nie widać, co nie oznacza, że nie będzie ich także w przyszłości.

Podobnie jak znak CE, oznaczenie UKCA ma być umieszczany na wyrobach, które spełniają wymagania brytyjskich norm. Sytuacja nie jest jednakowa na całym terytorium Wielkiej Brytanii, gdyż Irlandia Północna ze względu na swoją częściową autonomię i specjalny status prawny będzie mogła nadal stosować tylko certyfikat CE. Natomiast produkty sprowadzane z Walii i Szkocji będą oznaczane innym certyfikatem UK(NI), który będzie zastępował CE i UKCA. Regulacje te można streścić następująco:

• W przypadku zatwierdzania produktu przez brytyjskie jednostki, będzie on wprowadzany do pozostałych części WIelkiej Brytanii z oznaczeniem UK(NI),
• Produkty północnoirlandzkie będą mogły funkcjonować zarówno w Anglii jak i w całej Unii Europejskiej z certyfikatem CE.

Procedura uzyskiwania certyfikatów, dokumentacja techniczna oraz deklaracje zgodności produktów z normami obecnie jest identyczna w przypadku certyfikatu europejskiego oraz brytyjskiego. Ponieważ jednak Wielka Brytania ustanawia po Brexicie swój własny system norm bezpieczeństwa produktów, dlatego konieczne będzie przeprowadzenie nowych badań pod kątem zgodności z tymi normami.

Ponadto badania takie, jeżeli miałyby rzeczywiście udowodnić zgodność produktu z normami UKCA, muszą być przeprowadzone w laboratorium znajdującym się na terenie Wielkiej Brytanii, albo chociaż posiadającym akredytację rządu brytyjskiego.

Jaki czas pozostał na przygotowanie?

Jeżeli przed 1 stycznia 2021 jakaś firma europejska prowadziła import swoich towarów do Wielkiej Brytanii, to produkty te spełniają normy brytyjskie (identyczne z europejskimi) i na tą chwilę nie są wymagane żadne działania ze strony przedsiębiorcy.

Natomiast jeżeli masz w planach wejście na rynek brytyjski dopiero teraz, to należy umieścić znak UKCA na produkcie lub jego opakowaniu jeżeli spełnia on następujące warunki:

• jest przeznaczony na rynek w Wielkiej Brytanii (Anglii, Szkocji, Walii);
• jest objęty zakresem regulacji dotyczących obowiązku umieszczenia znaku UKCA;
• wymaga obowiązkowych procedur oceny zgodności strony trzeciej;
• procedury oceny zgodności zostały przeprowadzone przez brytyjskie organy, a dokumenty nie zostały sporządzone przez jednostki uznane przez UE przed 1 stycznia 2021 r.

Można powiedzieć, że czas na wprowadzenie na produktach oznaczenia UKCA nadejdzie najpóźniej z dniem 1 stycznia 2022. Od tego momentu wszystkie produkty wprowadzane na brytyjski rynek będą musiały nosić ten właśnie znak zgodności. Natomiast certyfikat CE będzie traktowany jako oznaczenie dodatkowe. Po 1 dniu 2023 roku oznaczenie CE straci swoją ważność na terytorium Wielkiej Brytanii (wyspie).

Na jakich produktach musi być umieszczone oznaczenie UKCA?

Konieczność umieszczenia brytyjskiego certyfikatu bezpieczeństwa dotyczy tych samych produktów, na których wcześniej wymagano znaku CE. Będzie to dotyczyło między innymi:

• bezpieczeństwa zabawek;
• rekreacyjnych lub prywatnych jednostek pływających;
• prostych zbiorników ciśnieniowych;
• kompatybilności elektromagnetycznej;
• wag nieautomatycznych;
• urządzeń pomiarowych;
• wind;
• urządzeń i systemów ATEX;
• sprzętu radiowego;
• urządzeń ciśnieniowych;
• środków ochrony osobistej;
• urządzeń gazowych;
• maszyn;
• emisji hałasu;
• wyrobów należących do ekoprojektu;
• wyrobów aerozolowych;
• sprzętu elektrycznego niskiego napięcia;
• ograniczenia substancji niebezpiecznych.

Tak jak przy certyfikacie CE, znak UKCA musi być umieszczony na produkcie, jego opakowaniu, bądź w pewnych przypadkach na instrukcji użytkowania i dokumentacji.

Producent ma obowiązek przechowywania dokumentacji dotyczącej wyrobu przez okres 10 lat od momentu rozpoczęcia sprzedaży w celu umożliwienia kontroli organom nadzorującym. Dokumentacja ta musi informować o tym:

• jak produkt został zaprojektowany oraz wyprodukowany;
• w jaki sposób odpowiada on obowiązującym go regulacjom;
• nazwę i adres producenta lub autoryzowanego przedstawiciela oraz miejsca składowania.
• numer seryjny produktu, a także model lub typ;
• oświadczenie zgodności z regulacjami;
• dane uznanej jednostki, która dokonała oceny zgodności;
• nazwę aktu, wobec którego produkt jest zgodny;
• datę wydania deklaracji.

Dla uzyskania certyfikatu UKCA należy przede wszystkim zaopatrzyć się w dokładną dokumentację dotyczącą spełnienia norm produktowych pod względem bezpieczeństwa i trzeba zapewnić dostępność tej dokumentacji dla organów nadzorujących przez minimum 10 lat. Pozwoli to na ewentualną kontrolę przestrzegania przepisów przy ubieganiu się/ wydawaniu certyfikatu UKCA. Ten sam okres przechowywania dotyczy tzw. deklaracji zgodności (Declaration of Conformity), którą wystawia sam producent towaru lub jego autoryzowany przedstawiciel. Nie uznaje się natomiast deklaracji łącznych (czyli jednej dla obu certyfikatów CE i UKCA). Każdy certyfikat musi być poparty swoją odrębną deklaracją.

Co należy do obowiązków producenta/ importera na rynek brytyjski?

Przedsiębiorca, który chce sprzedawać swoje produkty na rynku brytyjskim musi obecnie wykonać czynności takie jak:

• upewnić się, że wyroby odpowiadają regulacjom dot. bezpieczeństwa,
• dołożyć starań, aby na produkcie (opakowaniu) znalazły się dane producenta,
• dopilnować przeprowadzenia odpowiednich badań produktu,
• upewnić się, że towar posiada wymagane prawem oznaczenia,
• sporządzić lub uzyskać odpowiednią dokumentację techniczną wyrobu.

Podsumowanie

Zmiana certyfikatu europejskiego CE na brytyjski UKCA po Brexicie nie musi oznaczać jakichś radykalnych utrudnień dla przedsiębiorców. Wystarczy po prostu dobrze znać odpowiednie regulacje prawne i prawidłowo wcielić je w życie.Nowe procedury pozyskiwania certyfikatów, a także ograniczona dostępność laboratoriów badawczych mogą powodować u przedsiębiorców pewien niepokój i brak pewności czy postępują słusznie. Dlatego chętnie służymy pomocą każdemu, kto czuje się nieco zagubiony w nowym systemie prawnym, a chciałby skutecznie wprowadzać swoje produkty na brytyjski rynek.